GIỚI THIỆU “ ĐỒ ÁN THIẾT KẾ CHỈNH TRANG THỊ XÃ QUY NHƠN” TRƯỚC NĂM 1975

            Do vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, xã hội và tác động của sự phát triển của nền công nghiệp phương Tây vào thế kỷ XIX làm cho diện mạo quy nhơn thay da, đổi thịt. Ngày 20/10/1898, vua Thành Thái ra Chỉ dụ thành lập thị xã Quy Nhơn, đô thị tỉnh lỵ, là một trong những đô thị hoạt động thương mại với nước ngoài khá sầm uất lúc bấy giờ.

            Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, ngày 03/9/1945, Quy Nhơn được tổ chức theo quy chế thị xã Nguyễn Huệ. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp Quy Nhơn là hậu phương của chiến trường khu V và Tây Nguyên.

            Thời kỳ năm 1954 – 1975, Quy Nhơn thuộc quyền kiểm soát của chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Ngày 30/9/1970, Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa ra Sắc lệnh thành lập thị xã Quy Nhơn thuộc quận Tuy Phước và các phần đất phụ cận (ngoại vi xã Phước Hậu, Phước Hải, Phước Lý) hình thành hai quận là Nhơn Bình và Nhơn Định.

            Sau ngày đất nước thống nhất, tháng 02\1976 hai tỉnh Bình Định và Quảng Ngãi hợp nhất thành Nghĩa Bình, thì thị xã Quy Nhơn trở thành tỉnh lỵ Nghĩa Bình. Năm 1989, tỉnh Bình Định được tái lập lấy thành phố Quy Nhơn trong những năm gần đây là đô thị hóa diễn ra rất nhanh, không gian đô thị không ngừng mở rộng, bộ mặt thành phố không ngừng khởi sắc. Với quá trình phát triển đi lên đó, tại quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 07/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch điều chỉnh tổng thể phát triển hệ thống đô thị Việt Nam đến năm 2005 và tầm nhìn 2050 đã xác định Quy Nhơn nằm trong nhóm đô thị lớn, cực lớn và là một trong 12 đô thị trung tâm cấp vùng của cả nước. Vì vậy, vào ngày 25/01/2010 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 159/QĐ-TTg công nhận thành phố Quy Nhơn là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh Bình Định.

            Việc nâng cấp thành phố Quy Nhơn lên đô thị loại I, Trung tâm Lưu trữ tỉnh Bình Đinh thuộc Sở Nội vụ hiện đang bảo quản và lưu trữ một bộ hồ sơ số 05 đến hồ sơ số 08/68 – 74 của phông Ty Kiến thiết Bình Định, hồ sơ về “Đồ án thiết kế chỉnh trang thị xã Quy Nhơn” của Nhà Giám đốc Kiến thiết và thiết kế đô thị thuộc Bộ Công chánh của thời kỳ Việt Nam Cộng hòa. Toàn bộ hồ sơ này được lập họa đồ thiết kế cho thị xã Quy Nhơn và các vùng phụ cận được mở mang theo họa đồ tỷ lệ 1/5.000 và thị xã Quy Nhơn được chỉnh trang với diện tích khoảng 9 km² được phân chia ra các khu: khu gia cư hang A, khu gia cư hạng B, khu công nghệ, khu thương mại, khu trung tâm thương mại, khu hành chính, khu cơ sở công cộng, khu bảo vệ thắng cảnh, khu ngư cảng, khu dành lại, địa dịch bất trúc tạo, khu khoáng địa, khu quân sự, khu doanh thương và khu ngân hàng, khu giải trí công cộng, khu thương cảng và kho hàng.

            Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh xin trân trọng giới thiệu cùng độc giả và các cơ quan, tổ chức, cá nhân, các nhà nghiên cứu bộ Đồ án này để có thêm nguồn tư liệu khảo cứu, sử dụng, phục vụ việc kế thừa, phát triển quy hoạch, quản lý, định hướng để từng bước chỉnh trang đô thị, xây dựng và nâng cấp thành phố Quy Nhơn theo hướng hiện đại, bền vững, có bản sắc riêng nhằm thực hiện tốt vai trò đô thị động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm miền trung./.