BÌNH ĐỊNH: KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU SƯU TẦM TÀI LIỆU QUÝ, HIẾM

    5 năm qua, Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh đã nỗ lực thực hiện công tác sưu tầm, thu thập tài liệu quý, hiếm trong và ngoài tỉnh. Qua đó, góp phần vào công tác gìn giữ, phát huy giá trị tài liệu lưu trữ nói chung và những di sản của tỉnh nói riêng.

     Ngày 31/5/2012, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký Quyết định số 644/QĐ-TTg phê duyệt nội dung Đề án “Sưu tầm tài liệu quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam”. Đây là cơ sở quan trọng để các cơ quan lưu trữ ở Trung ương và ở địa phương tiến hành điều tra, khảo sát và sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm đang bảo quản tại các cơ sở thờ tự, cá nhân, gia đình, dòng họ bổ sung vào các phông lưu trữ hiện đang bảo quản tại các lưu trữ quốc gia và lưu trữ lịch sử địa phương.

Tiến sĩ , Vũ Thị Minh Hương, Cục trưởng Cục Văn thư – Lưu trữ Nhà nước;

ông Lê Văn Minh, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Bình Định và Đoàn đại biểu các tỉnh, thành phố đến

khảo sát thực tế kinh nghiệm sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm tại Chi cục Văn thư – Lưu trữ Bình Định

     Để sưu tầm, thu thập tài liệu quý, hiếm trong tỉnh, Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh (thuộc Sở Nội vụ) đã xây dựng kế hoạch làm việc tại UBND các huyện Tây Sơn, Tuy Phước, An Nhơn, Phù Cát, Phù Mỹ. Đồng thời, trực tiếp làm việc với nhiều dòng họ, gia đình, cá nhân tiêu biểu qua các thời kỳ ở các huyện nhằm thống kê số lượng, khối lượng và lập danh mục tài liệu quý, hiếm đang được bảo quản trên địa bàn tỉnh.

     Nỗ lực sưu tầm tài liệu quý, hiếm

     Nỗ lực sưu tầm tài liệu quý, hiếm của Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh, “tài liệu quý, hiếm của các gia đình, dòng họ trên địa bàn tỉnh đang có nguy cơ hư hỏng, mất mát trước sự tác động liên tục của tự nhiên và ý thức, trách nhiệm giữ gìn của con người. Đây là vấn đề mang tính cấp thiết đòi hỏi Chi cục Văn thư – Lưu trữ phải nỗ lực cố gắng tổ chức thực hiện việc sưu tầm, thu thập nguồn tài liệu có giá trị lịch sử đạt hiệu quả”. Đó là ý kiến chỉ đạo của Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Bình Định.

     Thuận lợi ban đầu của công tác sưu tầm tài liệu quý, hiếm là được sự quan tâm của UBND tỉnh đã ban hành một số văn bản về kinh phí hoạt động và các nội dung chi phục vụ công tác sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm. Tuy nhiên, qua thực tiễn thực hiện công tác sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm thời gian qua đã bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc như: Thiếu cơ chế, chính sách đặc thù, thiếu thông tin  đầy đủ về các nguồn tư liệu, tài liệu lưu trữ quý, hiếm; chưa có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Cục Văn thư – Lưu trữ Nhà nước với các địa phương trong quá trình điều tra, khảo sát, sưu tầm tài liệu…; hoặc về cá nhân, trong quá trình sưu tầm còn nhiều các sắc phong, gia phả, tộc phả… được các gia đình, dòng họ xem là “đồ gia bảo” nên không tặng, cho, ký gửi hay bán.

     Để thực hiện hiệu quả công tác sưu tầm, Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh trực tiếp đi tìm hiểu thực tế để vận động, thuyết phục người dân thấy được ý nghĩa của việc hiến, tặng, ký gửi cho scan hoặc bán bản gốc tài liệu quý, hiếm. Mới đây nhất, vào tháng 8/2013, nhờ kiên trì vận động bằng nhiều cách khác nhau, Chi cục Văn thư – Lưu trữ không chỉ được cháu gọi Đào Tấn bằng ông cố là ông Đào Tụng Phi (xã Phước Lộc, huyện Tuy Phước) cho sao chụp tài liệu quý, hiếm về 09 sắc phong của cụ Đào Tấn mà còn bất ngờ khi được cung cấp và cho phép sao chụp thêm 06 sắc phong của con trai của cụ Đầo Tấn là Đào Nhữ Tuyên…

     Kết quả bước đầu

     Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh hiện đã sưu tầm, thu thập được nhiều tư liệu quý, hiếm như gia phả các dòng họ tiêu biểu; các tài liệu bản gốc gồm các sắc phong, sắc phong thần, gia phả, văn bản đất đai, hồ sơ lý lịch, các di tích, các nhân vật lịch sử như: Võ Xán, Võ Văn Dũng, Bùi Thị Xuân, Mai Xuân Thưởng… Các tài liệu sưu tầm được bản sao (sao chụp từ bản gốc) đang lưu giữ tại Bảo tàng Quang Trung, Bảo tàng Tổng hợp tỉnh, Bảo tàng huyện Phù Cát, Trung tâm Văn hóa - Thể thao thị xã An Nhơn như tài liệu về các dòng họ có niên đại đời Cảnh Hưng, Cảnh Thịnh thời Lê, thời Tây Sơn và các triều đại nhà Nguyễn. Các văn bản khế ước mua bán ruộng đất có niên đại từ thời Lê, Tây Sơn… Từ đầu năm 2013 đến nay, Chi cục đã sưu tầm, thu thập được 06 sắc phong thời Hậu Lê đến Thiệu Trị ban cho họ Châu, 15 sắc phong của Đào Tấn và con trai Đào Nhữ Tuyên, cùng một số tư liệu quý, hiếm về võ cổ truyền.

     Với mong muốn sưu tầm, thu thập tài liệu quý, hiếm ở ngoài tỉnh, Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh cũng đã tham mưu UBND tỉnh xây dựng các văn bản trao đổi, hợp tác với UBND tỉnh Thừa Thiên Huế để khảo sát, thống kê, lập Danh mục sao chụp, chứng thực 5.552 trang văn bản tài liệu có giá trị trên các lĩnh vực của tỉnh Bình Định thời kỳ chế độ Việt Nam Cộng hòa. Tham mưu UBND tỉnh ban hành Công văn xin phép tiến hành sao chụp 6.136 trang văn bản (128 hồ sơ và 153 bản đồ) tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia II ở thành phố Hồ Chí Minh.

Đoàn đại biểu các Bộ, ngành; các  tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang khảo sát

 thực tế kinh nghiệm sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm tại Chi cục Văn thư – Lưu trữ Bình Định

     Những tài liệu sưu tầm được Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh đưa vào kho lưu trữ lịch sử tỉnh bảo quản theo quy định. Ngày 01/11/2013, Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh đã tổ chức trưng bày, triển lãm 35 sắc phong, 20 gia phả, tộc phả; 200 bản đồ; 50 quyển sách quý, hiếm; 155 tấm ảnh chụp qua các thời kỳ lịch sử; tài liệu Hán – Nôm; tài liệu tiếng Pháp; 45 tập thơ của các nhà thơ nổi tiếng như “Hàn Mạc Tử, Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Yến Lan…” giới thiệu sơ bộ những kết quả đạt được về hoạt động sưu tầm tài liệu quý, hiếm ở Bình Định. Triển lãm phục vụ cho Hội thảo “Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm ở trong nước và những vấn đề đặt ra” tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định đã được Lãnh đạo Cục Văn thư – Lưu trữ Nhà nước cùng nhiều đại biểu các Bộ, ngành và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đánh giá tốt. Điều này góp phần động viên cho cán bộ, công chức, viên chức của Chi cục Văn thư – Lưu trữ tỉnh Bình Định tiếp tục khắc phục khó khăn để thực hiện tốt hơn Đề án “Sưu tầm tài liệu lưu trữ quý, hiếm của Việt Nam và về Việt Nam” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt./.